هر فرد در جامعه دارای املاک و دارایی هایی می باشد که پس از فوت او وراث صاحب آن ها خواهند شد. افراد می توانند ملک و املاک خود را پیش از مرگ نیز میان فرزندان تقسیم کنند و تقسیم اموال پدر توسط خودش امری پسندیده به حساب می‌آید. اما تقسیم اموال تنها به صورت انتقال ارث به وراث و یا اخذ سند مالکیت به نام وراث انجام نمی گیرد و شرایط دیگری نیز وجود دارد که افراد می توانند اموال خود را به وراث خود و یا افراد دیگر واگذار کنند. یکی از قرارداد هایی که مبنی بر انتقال اموال پس از فوت به وراث یا افراد دیگر تنظیم می شود صلح عمری می باشد که قواعد خاص خود را دارد و با روش انتقال ارث به وراث دارای تفاوت هایی است.
قرارداد درصلح عمری چیست؟
قرارداد صلح عمری یک قرارداد خاص با قواعد خاص است که این روزها مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. در تعریف صلح عمری می توان گفت که این قرارداد به این ترتیب است که مالک یک ملک، آن را در شرایط به خصوصی به دیگری صلح می کند؛ به این صورت که:
اولا مالک شرط می‌کند تا زمانی که زنده است، منافع ملک متعلق به خود او باشد مثلا بتواند آن را اجاره بدهد.
دوما بعد از فوت مالک یا همان مصالح (کسی که ملک خود را به صلح می دهد) و متصالح ( کسی که صلح به نفع او شده است ) به طور شش دانگ مالک مال و منافع آن شود. به این نوع قرارداد ، قرارداد صلح عمری می گویند.
برای مثال پدری خانه خود را طی یک قرارداد رسمی به صورت صلح عمری به فرزند خود منتقل می کند. پدر ضمن این قرارداد شرط می کند که تا زمانی که زنده است بتواند از منافع ملک خود استفاده کند؛ برای مثال بتواند آن را اجاره بدهد و هم چنین شرط می کند که بعد از فوت او عین ملک و منافع آن به طور کامل متعلق به فرزندش باشد. البته مالک در عقد صلح عمری می تواند حق فسخ نیز برای خود در نظر بگیرد.
تفاوت توافق صلح عمری با وصیت
نکته مهم در وصیت کردن این است که افراد تنها می‌توانند تا یک سوم اموال خود را برای بعد از فوت وصیت کنند. دو سوم مابقی ارث بر اساس قانون ارث تقسیم می‌شود. به همین دلیل کسانی که مایل‌اند تمام اموال را منتقل کنند باید سند رسمی انتقال تنظیم کنند. اما در توافق صلح عمری، مالک علاوه بر اینکه می‌تواند تمام مال را منتقل کند، ضمن انتقال سند حق استفاده از مال را تا پایان عمر برای خودش حفظ می‌کند.
هزینه ثبت صلح عمری
دفترخانه اسناد رسمی، برای ثبت صلح نامه مبالغی را دریافت می‌کند. از دفترخانه‌ها، هزینه ثبت صلح عمری را بپرسید. این هزینه هر سال تغییر می‌کند. البته صلح نامه دست نویس نیز اعتبار قانونی کامل دارد.
آیا به صلح عمری مالیات تعلق می‌گیرد؟
بر اساس ماده 122 قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات صلح عمری در تاریخ انتقال منافع باید گرفته شود. یعنی اگر مصالح فوت کند، زمانی که مالکیت ملک به شما منتقل شد، مالیات انتقال مال مورد نظر به صورت زیر اخذ خواهد شد:
ماده 59 - نقل و انتقال قطعی املاک به مأخذ ارزش معاملاتی، به نرخ پنج درصد (5%) و همچنین انتقال حق واگذاری محل به مأخذ وجوه دریافتی مالک یا صاحب حق، به نرخ دو درصد (2%)، در تاریخ انتقال از طرف مالکان عین یا صاحبان حق مشمول مالیات می‌باشد.
تبصره 1 - در صورتی که در حین تنظیم عقد صلح عمری برای ملک مورد نظر، قیمتی تعیین نشده باشد، قیمت ملک‌های همان ناحیه را برای آن در نظر می‌گیرند.
تبصره 2 - حق واگذاریِ محل از نظر این قانون عبارت است از: حق کسب یا پیشه، حق تصرف محل یا حقوق ناشی از موقعیت تجاری محل.
مالیات بر ارث یا صلح عمری کدام بهتر است؟
در نگاه مالیاتی توصیه نمی‌شود از صلح عمری استفاده شود بخاطر تفاوتی که در نرخ صلح عمری با مالیات بر ارث وجود دارد. در مواقعی که شما اموالتان را صلح عمری می‌کنید در زمان تحقق صلح رابطه‌ی وراث با متوفی دیگر وجود ندارد و رابطه تحت عقد صلح است یعنی کسی که بر اثر عقد صلح مالک مالی شده است باید مطابق مالیات بر درآمد اتفاقی به نرخ موضوع ماده 131 مالیات پرداخت کند. در صورتی وقتی فردی فوت می‌کند و وراث آن می‌خواهند نسبت به ماترک مالیات پرداخت کنند تابع موضوع ماده 17 قانون مالیات های مستقیم هستند و از ضریب و نرخ کمتری برخوردارند. چرا این اتفاق می‌افتد؟
در جواب باید بگوییم وقتی که کسی از متوفی ارث میبرد که جز ورثه نیست بخاطر اینکه رابطه نسبی و سببی بین متوفی و کسی که ارث برده است وجود ندارد مالیات بر درآمد اتفاقی پرداخت می‌کند، در صلح هم به همین شکل است.
از نگاه حقوق مالیاتی اگر بخواهیم به این موضوع نگاه کنیم برای شما بهتر است پیش از فوت اموال را کاملا نقل و انتقال کنید، سند بزنید یا بر حسب اعتمادتان و مشاوره های حقوقی که می‌گیرید اقدام کنید. اگر نه ترجیح به این است که موضوع شما مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی نشود و در نرخ مالیات بر ارث مالیاتش پرداخت بشود.
سوالات متداول صلح عمری
1- آیا در صلح عمری سند منتقل می‌شود؟
بله. بعد از امضای صلح نامه، مال به متصالح منتقل می‌شود اما این انتقال، مشروط است.
2- ایا قابل فسخ است؟
این قرارداد قابل فسخ نیست و یک قرارداد لازم است. اما اگر شرایطی برای فسخ، در متن صلح نوشته شده است، در صورت وجود آن شرایط، می‌توانید صلح نامه را فسخ کنید.
3- آیا مالیات به آن تعلق می‌گیرد؟
صلح نامه عمری مشمول مالیات است. اما به جای مالیات بر ارث، مشمول مالیات نقل و انتقال می‌باشد. انتقال قطعی املاک به مأخذ ارزش معاملاتی و به نرخ پنج درصد (5%) و انتقال حق واگذاری محل به مأخذ وجوه دریافتی مالک یا صاحب حق و به نرخ دو درصد (2%) در تاریخ انتقال، شامل مالیات می‌شود.
4-مالیات صلح عمری با حق فسخ و بدون حق فسخ چقدر است؟
به این پرسش در سوال قبل پاسخ دادیم. مالیات صلح عمری با حق فسخ و بدون حق فسخ تفاوتی ندارد.
5- آیا باید حتماً در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم شود؟
لازم نیست صلح نامه را رسمی کنید. اما توجه کنید که در مورد صلح نامه رسمی، فقط ادعای جعل پذیرفته می‌شود. اما در مورد صلح نامه عادی، امکان طرح ادعای انکار و تردید نیز است.
6- فرق صلح نامه و مبایعه نامه در چیست؟
تفاوت‌های این دو نوع قرارداد، در شرایط آن‌ها است. به عنوان مثال، خریدار در مبایعه نامه پس از امضای قرارداد، مالک مال می‌شود اما صلح نامه عمری، یک صلح مشروط است و مالکیت متصالح پس از فوت مصالح قطعی می‌شود و مالکیت قبل از فوت مشروط است.
7- هزینه صلح عمری چقدر است؟
هزینه صلح مطابق تعرفه قوه قضائیه می‌باشد. این هزینه هر سال تغییر می‌کند.
8- آیا فروش ملک صلح عمری امکان دارد؟
بله. فروش ملک ممکن است. به عبارت دیگر، منعی وجود ندارد که ملک دارای شرط عمری به فروش برسد.
البته منافع مال در تصرف مصالح خواهد بود. باید خریدار مال از این موضوع باخبر باشد. توصیه می‌شود در متن قرارداد، اقرار به آگاهی کنند. در این صورت، در آینده حق فسخ قرارداد خرید و فروش را نخواهند داشت.
9- آیا صلح عمری برای همسر ممکن است؟
بله. همسر نیز مانند سایر اشخاص می‌تواند یک طرف قرارداد صلح باشد. در این صورت، صلح مشروط است و ملک پس از فوت همسر به طرف مقابل منتقل می‌شود. به عبارت دیگر، تفاوتی میان همسر و سایر اشخاص وجود ندارد و ایشان نیز می‌تواند به عنوان طرف صلح عمری قرار بگیرد.
logo_mobilemenu