نکاتی درباره معافیت‌های مالیاتی حق بیمه

معافیت مالیاتی بیمه های درمانی، عمر و زندگی

بر اساس بخشنامه 200/1400/63 مورخ 1400/09/28، حق بیمه‌های پرداختی حقوق بگیر برای شخص حقوق بگیر و افراد تحت تکفل او (موضوع ماده 137 ق.م.م) از پرداخت مالیات معاف است؛ این معافیت مالیاتی حق بیمه شامل حق بیمه‌های درمانی و همچنین انواع بیمه‌های عمر و زندگی است. کلیه بیمه‌شدگان تحت پوشش سازمان‌های زیر می‌توانند از این مزیت استفاده نمایند:

• سازمان تامین اجتماعی

• سازمان خدمات درمانی

• سایر موسسات بیمه‌گر که پرداخت حقوق آنان معمولا به صورت ماهیانه انجام می‌شود.

 

به عبارت دیگر، حق بیمه فقط مخصوص به شخص حقوق بگیر نیست و شخص حقوق بگیر می‌تواند با ارائه اسناد و مدارک معتبر، هزینه‌های پرداختی انواع بیمه‌های خود و افراد تحت تکفل خود را از درآمد مشمول مالیات خود کسر نماید.

به همین منظور، پرداخت کنندگان حقوق می‌توانند با کسر سهم حق بیمه درمان و انواع بیمه‌های عمر و زندگی پرداختی از درآمد مشمول مالیات حقوق بگیران و ثبت میزان آن در فهرست‌ حقوق تسلیمی به اداره مالیاتی، مالیات متعلق را محاسبه و پرداخت نمایند.

 

نکات مهم در استفاده از معافیت مالیاتی حق بیمه

معافیت مالیاتی حق بیمه سهم کارگر، در واقع حامی منافع کارکنان است؛ زیرا با اجرای آن، مالیات حقوق پرداختی کارمندان (هر چند به میزان ناچیز) کاهش خواهد یافت. در ادامه به ذکر نکات ضروری برای استفاده از این معافیت می‌پردازیم:

• معافیت حق بیمه از پرداخت مالیات بر درآمد حقوق، صرفا برای حق بیمه سهم کارگر است.

• معافیت مالیاتی حق بیمه را در هنگام تهیه و تنظیم لیست حقوق و دستمزد کارکنان در نرم افزار مربوطه، درج نمایید.

نکته: باید در لیست حقوق و دستمزد کسر حق بیمه و همچنین میزان کسر شده، ذکر شود.

 

معافیت دو هفتم حق بیمه چیست؟

در سال 1383 سازمان مالیاتی بر اساس بخشنامه 19418/4385/211، برای معافیت مالیاتی حق بیمه، بیمه‌شدگان تامین اجتماعی، سقفی به میزان دو هفتم تعیین نمود. به عبارت دیگر، حقوق کارگران زیرمجموعه بیمه تامین اجتماعی به میزان دو هفتم بیمه سهم کارگر از پرداخت مالیات معاف شدند. این معافیت به همراه سایر موارد معافیت‌های اعلام شده برای مالیات حقوق لحاظ می‌شد.

 

معافیت مالیاتی حق بیمه سهم کارگر به تفکیک بیمه‌گر

بر اساس مفاد بخشنامه معافیت مالیاتی دو هفتم حق بیمه، نحوه کسر حق بیمه برای سازمان‌های بیمه‌گر به صورت زیر بود:

• بیمه شدگان سازمان تامین اجتماعی: کسر دو هفتم حق بیمه از درآمد مشمول مالیات

• بیمه شدگان سازمان خدمات درمان و یا سایر موسسات بیمه‌گر ایرانی: معافیت از پرداخت مالیات به میزان هفت هفتم حق بیمه خود (کل سهم بیمه کارگر)

این مسئله نارضایتی بیمه‌شدگان تامین اجتماعی و به دنبال آن لغو معافیت دو هفتم حق بیمه را رقم زد.

 

اصلاح معافیت مالیاتی حق بیمه سهم کارگر

معافیت دو هفتم حق بیمه با دو چالش اساسی مواجه شد:
1- صدور بخشنامه فراتر از قانون: در ماده 137 قانون مالیات‌های مستقیم، برای معافیت مالیاتی حق بیمه عمر و بیمه درمانی سقفی تعیین نشده است؛ به این ترتیب چون بخشنامه فراتر از قانون صادر شده است، وجاهت قانونی ندارد.

ماده 137 ق.م.م: سازمان مالیاتی می‌تواند با دریافت اسناد و مدارک معتبر پزشکی

• هزینه‌های درمانی مودی، همسر، اولاد، پدر، مادر و برادر و خواهر تحت تکفل وی

• همچنین حق بیمه‌های پرداختی برای انواع بیمه‌های عمر و زندگی و بیمه‌های درمانی

را در یک سال مالیاتی از درآمد مشمول مالیات وی کسر نماید.

2- تضییع حقوق کارگران تحت پوشش تامین اجتماعی: همان گونه که در مثال مشاهده نمودید، معافیت مالیاتی حق بیمه برای سازمان تامین اجتماعی از سایر سازمان‌ها کمتر است؛ از سویی اکثر کارگران تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی هستند؛ در نتیجه وجود سقف معافیت مالیاتی بیمه تامین اجتماعی موجب نارضایتی آنها از این سازمان شده بود. از این رو هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، رای شماره 1415 مورخ 1400/6/2 را با موضوع ابطال بخشنامه سازمان امور مالیاتی در خصوص هزینه بیمه خدمات درمانی موضوع ماده ١٣٧ ق.م.م ابلاغ نمود. این رای طی بخشنامه سازمان مالیاتی به شماره 200/1400/63 مورخ 1400/09/28 ابلاغ شد.

مطابق این رای عبارت «کارفرمایان بیمه شدگان سازمان تامین اجتماعی می‌توانند صرفاً با کسر سهم حق بیمه درمان پرداختی حقوق بگیران بیمه شده از حق بیمه… » از بخشنامه شماره 200/98/44 مورخ 1398/5/14 سازمان امور مالیاتی کشور ابطال می‌شود. به عبارت دیگر، به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، پذیرش حق بیمه پرداختی (به عنوان کسر از ماخذ مالیات) منحصر به حق بیمه درمان نخواهد بود.

بنابراین معافیت دو هفتم حق بیمه تامین اجتماعی لغو شده و کل 7% (هفت هفتم) حق بیمه سهم کارگر قابل کسر از درآمد مشمول مالیات حقوق‌بگیران است.

نکته: لازم به ذکر است که رای دیوان در حکم رای دادگاه است و بر طبق قانون، اگر سازمانی مثل سازمان مالیاتی از رای دیوان سرپیچی کند، تخلف است.

 

آیا سازمان مالیاتی، معافیت مالیاتی حق بیمه کارگران تامین اجتماعی را اعمال می کند؟

با وجود صدور رای دیوان و تاکید بر اعمال معافیت مالیاتی هفت هفتم حق بیمه برای مشمولین سازمان تامین اجتماعی، برخی از ادارات همچنان معافیت مالیاتی را تنها برای دو هفتم حق بیمه لحاظ می‌کنند. از آنجا که بر اساس بخشنامه شماره 200/1400/63 مورخ 1400/9/28، آخرین رای دیوان عدالت اداری به شماره 1415 مورخ 1400/6/2 لازم الاجرا شده است، در صورتی که اداره‌ای از پذیرش معافیت هفت هفتم (کل حق بیمه) حق بیمه سهم کارگر خودداری نماید، مودی می‌تواند با تنظیم لایحه‌ای مناسب و با استناد به آرای دیوان عدالت اداری و بخشنامه‌های موجود، نسبت به این موضوع اعتراض نمایند.

 

 

شرکت حسابداری کاوش گویا ارقام