همایش «نقش حسابداران و حسابرسان در توسعه اقتصاد» با حضور جمعی از مدیران ارشد بازار سرمایه و فعالان حوزه حسابرسی و حسابداری برگزار شد.
در این همایش که با همکاری انجمن حسابداری ایران و انجمن حسابرسی ایران برپاشده بود، به مشکلات موجود در حرفه حسابداری و حسابرسی پرداخته و عنوان شد تقویت این حرفه، گامی در راستای توسعه و سلامت سایر ارگان‌ها خواهد بود.
نگرانی از کاهش اختیارات
دبیرکل انجمن حسابداری ایران با ابراز نگرانی از کاهش تدریجی قدرت و اختیارات حسابداران و حسابرسان گفت: همه اعضای این حرفه و رشته باید با تلاش هرچه بیشتر، توانایی‌های خود را به همگان بشناسانند تا به جایگاه اصلی و بالای خود دست یابند. ناصر پرتوی که در همایش «نقش حسابداران و حسابرسان در توسعه اقتصاد» سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: ناهماهنگی و یکپارچه نبودن حرفه موجب شده که برخی به خود اجازه بدهند که مواردی را به حسابداران و حسابرسان تحمیل کنند.
وی با اشاره به جمعیت چند میلیونی حسابداران و حسابرسان در کشور گفت: تقویت این حرفه موجب تقویت و سلامت سایر ارگان‌ها خواهد شد و ما همواره سعی کرده‌ایم منظم، سالم، مستقل و رو به رشد باشیم و با توجه به اینکه حسابداری یکی از پرتقاضاترین رشته‌ها در کشور است، ارگان‌های دولتی، عمومی و خصوصی باید به نظرات این حرفه و خدمات حسابداری اهمیت بدهند و آنها را اجرایی کنند.
جای خالی حسابداران در نهادهای متولی مبارزه با فساد
در ادامه همایش یادشده، میزگرد تخصصی با حضور مهدی کرباسیان، هوشنگ خستویی، حجت‌الله صیدی، سیدعلی حسینی و ناصر پرتوی تشکیل شد و به بررسی ابعاد مختلف نقش حسابداران و حسابرسان در توسعه اقتصاد پرداخته شد. پرتوی در این نشست گفت: چندی پیش در جلسه‌ای که در نهاد ریاست‌جمهوری به منظور بررسی راهکارهای مبارزه با فساد، برپا شده بود، حتی یک حسابدار حضور نداشت؛ درحالی‌که اساسی‌ترین رکن مبارزه با فساد، حسابداران و حسابرسان هستند. البته ریاست‌جمهوری عنوان کرده است که در کارگروه‌هایی که برای مبارزه با فساد تشکیل خواهند شد، از حسابداران دعوت خواهد شد. دبیرکل انجمن حسابداری ایران با اشاره به انتخاب این انجمن ازسوی کنوانسیون مبارزه با فساد سازمان ملل متحد گفت: اعضای این کنوانسیون، یک هفته در تهران اقامت داشتند، اما در نشست‌های آنها با مقامات کشورمان، تنها یک نفر از سازمان حسابرسی حضور داشت.
آیا این می‌تواند به دلیل عدم یکپارچگی حسابرسان و تشکل‌های آنها باشد. این استاد دانشگاه پیشنهاد کرد: شورای‌عالی جامعه حسابداران رسمی ایران باید در کمیته‌های تخصصی خود از ارگان‌های مهم تصمیم‌گیرنده مانند بانک مرکزی، دیوان محاسبات، سازمان بورس، سازمان بازرسی کل کشور و… دعوت کرده و از نظرات سازنده و خدمات حسابداری و حسابرسی آنها بهره‌مند شود. در ادامه این نشست، هوشنگ خستویی از چهره‌های ماندگار حرفه حسابداری با انتقاد از نبود سازوکار لازم برای حمایت کافی از حسابداران گفت: ما حسابرسی را براساس قوانین و عرف موجود انجام می‌دهیم و براساس قانون تجارت، گزارش بازرس قانونی نیز به گزارش حسابرس وصل شده است. این در حالی است که اگر حسابرس به دلیل بروز تخلف یک شرکت به دادگاه احضار شود، با قانون دیگری محاکمه خواهد شد و قانون تجارت از وی حمایتی نخواهد کرد.
مبارزه با فساد؛ سرنا زدن از سر گشاد؟
مهدی کرباسیان در ادامه با انتقاد از برخورد فیزیکی با مقوله فساد مالی گفت: این نوع برخورد در چین، جوابگو نبوده است بنابراین باید به‌دنبال مدل کشورهایی باشیم که سیستم‌ها و قوانین حسابداری را به درستی پیاده و اجرا کرده، جایگاه ویژه‌ای به حسابداران داده و از آنها خواسته‌اند جوابگو باشند. معاون پیشین وزارت امور اقتصادی و دارایی افزود: به‌عنوان یک مدیر اجرایی که سال‌ها در بدنه دولت بوده، شاهدم که تعداد بازرسان موجود و سازمان‌های مداخله‌گر زیاد است؛ اما در نهایت گزارش از یک کمک کارشناس گرفته می‌شود که الفبای مالی را نمی‌داند. این‌گونه مبارزه با فساد، زدن سرنا از سر گشاد است.
حجت‌الله صیدی در ادامه این نشست با اشاره به اینکه حرفه حسابرسی در ایران، یک حرفه توسعه‌یافته‌تر از بسیاری از کشورهای دیگر است، گفت: با وجود این در بسیاری از مجموعه‌ها حسابرسی وجود ندارد به‌گونه‌ای که تنها ۸ درصد شرکت‌ها، حسابرسی می‌شوند و تعداد شرکت‌هایی که اظهارنامه مالیاتی پر کرده‌اند بسیار کم است که جای تاسف دارد.
مدیرعامل بانک صادرات افزود: ما افتخار می‌کنیم که حسابداری در ایران به جایگاهی رسیده که استانداردهای ملی خود را دارد و از وضعیت خوبی برخوردار است و حسابرسان ما، هیچ کدام، امضای خود را نمی‌فروشند. وی سپس گفت: در شرایطی که فساد مالی افزایش یافته و مورد توجه همگان قرار گرفته است، جای خالی حسابرسان در دادگاه‌های ویژه این مفاسد خالی است، بنابراین پیشنهاد می‌کنم در این دادگاه‌ها، هیات منصفه‌ای متشکل از حسابرسان نیز حضور داشته باشند.
بیایید آدم حسابی تربیت کنیم
سیدعلی حسینی در ادامه این نشست درخصوص نقش حسابداران در اقتصاد و توسعه آن گفت: آینده رشته ما خیلی خوب است چون بنای آن بر انسان‌های بزرگی استوار است، اما ما نباید این حرفه را خلاصه کنیم و کوچک بگیریم چون این حرفه، یک سیستم بزرگ است و اگر تشکل‌های حرفه‌ای به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند، اثرگذاری بیشتری در جامعه خواهد داشت.
جامعه ما احساس می‌کند که این حرفه در چه سطحی از تخصص، دیدگاه و جایگاه قرار دارد. مدیرعامل بورس انرژی سپس گفت: تولید اطلاعات، شفافیت، توسعه متوازن، پیشگیری از تخلف، حفاظت از دارایی‌ها، کنترل داخلی، اعتباربخشی به‌صورت‌های مالی و خدمات حسابداری و… منافع چشمگیری برای کشور دارد که این منافع را باید منعکس کنیم، زیرا ذهن بسیاری از تصمیم‌گیران اصلی از بسیاری از مسائل خالی است.
حسینی تاکید کرد: در کنترل‌های داخلی، اولین اصل، انتخاب افراد با صلاحیت است و اگر در کشور ما همین یک مورد مدنظر قرار گیرد، ۸۰ درصد مسائل خود‌به‌خود حل می‌شود. معاون پیشین سازمان بورس در ادامه به نقش تشکل‌های حسابداری اشاره کرد و گفت: حرفه ما ارزش افزوده بسیار زیادی در کشور ایجاد می‌کند که تشکل‌ها باید آن را منعکس کنند.
این در حالی است که تشکل‌های ما عادت کرده‌اند، گذشته‌نگر باشند که اشتباه است. وی خاطرنشان کرد: بیشتر فارغ‌التحصیلان ما، علاقه‌ای به حرفه حسابداری ندارند که این ضعفی است که توسط تشکل‌های حرفه‌ای ایجاد شده که نتوانسته‌اند چشم‌انداز مناسبی از آینده طراحی کنند. بنابراین انجمن‌ها و شورای‌عالی جامعه حسابداران رسمی باید حرفه را در کلان خود ببینند و به آینده توجه بیشتری داشته باشند.
حسینی سپس گفت: به نظر من، یکی از مزایای حرفه حسابداری و حسابرسی، تربیت آدم حسابی است؛ یعنی فردی که هم اهل حساب و کتاب باشد و هم آدم متشخص و خویشتن‌دار. بخشی از این شخصیت، از طریق آموزش و تربیت در دانشگاه‌ها ساخته می‌شود اما حرفه نیز باید نیم‌نگاهی به این داشته باشد که آدم‌هایی تربیت کنیم که در مسوولیت‌های بالا، نقش خوبی ایفا کنند تا دامنه نفوذ این حرفه افزایش پیدا کند. آدم‌های برون‌نگر که از تعامل برای حرفه، مزیت‌سازی کنند تا در آینده حرفه، تاثیرگذار باشد.
چگونه خود را بقبولانیم؟
عضو هیات‌مدیره انجمن حسابرسی ایران در ادامه این نشست به طرح یک سوال پرداخت و گفت: چگونه حسابداران و حسابرسان، خود را به اعضای دولت و مدیران رده اول کشور بقبولانند؟
کرباسیان در پاسخ گفت: اینکه مدیران رده بالای کشور به این حرفه توجه چندانی ندارند به‌دلیل ساختار دولتی اقتصاد است.
آیا در کشور ما طی ۴۰ سال گذشته، یک مدیرعامل بانک، بابت زیان رساندن به بیت‌المال عزل شده است، خیر بلکه تنها به دلیل وام دادن به برخی، محاکمه شده‌اند. وی افزود: زمانی، در وزارت بهداشت، حتی امور اداری نیز بر عهده پزشکان بود و اکنون نیز معاونان مالی و اداری دانشگاه پزشکی، پزشک هستند و مدیرمالی نقش چندانی ندارد. رئیس پیشین شورای‌عالی جامعه حسابداران رسمی ایران سپس گفت: ما در حوزه مدیریت مانند کشورهای پیشرفته نیستیم.
در کشورهای پیشرفته، مدیران باید دوره مالی را طی کنند و این موضوع در همه بخش‌های آنها دیده می‌شود. کرباسیان یادآور شد: البته بخشی از این موضوع نیز به درون این حرفه بازمی‌گردد زیرا تا زمانی که وحدت داشته باشیم و در میان خودمان، راجع به مسائل اساسی اختلاف وجود نداشته باشد نمی‌توانیم اهمیت حسابداری و حسابرسی را به مسوولان تفهیم کنیم.
نبود استانداردهای کارآمد در حسابداری بانک‌ها
مدیرعامل بانک صادرات در نشست یادشده در پاسخ به سوالی در خصوص گزارشگری مالی بانک‌ها، نرخ تسعیر ارز اعلام شده از سوی بانک مرکزی و مطابقت نداشتن آن با نرخ سازمان حسابرسی و امکان ورشکسته بودن بانک‌ها توضیح داد: بانک‌های ما سپرده می‌پذیرند و تسهیلات می‌دهند بنابراین در تولید و اقتصاد نقش دارند.
ما درحال‌حاضر ۲۰۰ میلیون کارت بانکی فعال و ۲۰۰ هزار خودپرداز داریم. حسابداری، همه چیز را نشان نمی‌دهد و حتی با رعایت همه استانداردها، ممکن است واقعیت را نشان ندهد و این چالش را درهمه بانک‌ها داریم. صیدی افزود: به دلیل اینکه استانداردهای کارآمدی در حسابداری بانک‌ها نداریم، گاهی بانک‌ها مشمول ماده ۱۴۱ می‌شوند اما ورشکسته نیستند.
صیدی در خصوص نرخ ارز گفت: به دلیل شرایط حاکم بر اقتصاد، نرخ ارز با نوسانات شدیدی همراه است و ما با بانک مرکزی جلسات زیادی را برای تعیین نرخ ارز قابل اتکا برگزار کردیم اما در نهایت، بانک مرکزی نرخ تعیین کرده و ما نمی‌توانیم مقاومت کنیم؛ البته از لحاظ حسابداری، نمی‌توان نرخ قابل اتکا تعیین کرد حتی با ۹۰ درصد دقت. بنابراین تصمیم گرفته شد بانک، شناسایی را براساس این رقم انجام دهد و حسابرس هم برای اعتباربخشی، این بند را مشروط کند.
این حسابدار رسمی در خصوص اجتناب بانک‌ها از بنگاه‌داری گفت: بنگاه‌داری بانک‌ها به دو صورت اختیاری و اجباری صورت می‌گیرد. به‌صورت اختیاری، بانک‌ها نباید وارد صنایع شوند، اما در مورد صرافی و شرکت تامین سرمایه، اینها زنجیره عملیات بانک‌ها را تکمیل می‌کنند و بنگاه‌داری، اجباری است و ما در تمام جامعه حسابداری و حسابرسی از بنگاه‌داری بانک‌ها فقط در زنجیره عملیات پولی و مالی حمایت می‌کنیم و سرفصلی به نام دارایی‌های تملکی قابل فروش ابداع کرده‌ایم.
logo_mobilemenu